De term ‘reproductieve rechten van vrouwen’ bestaat sinds ongeveer 1979 en doelt op het recht van vrouwen om te bepalen hoe en wanneer zij kinderen willen krijgen. Het concept ontstond in de Verenigde Staten toen feministen campagne voerden en het Reproductive Rights National Network oprichten.[1] Het concept was vernieuwend omdat het alle verschillende aspecten van anticonceptie en vruchtbaarheid met elkaar verbindt. Hiervoor werd voor ieder aspect afzonderlijk campagne gevoerd door vrouwen.
In Groot-Brittannië vinden we in de negentiende eeuw veel campagnes die door vrouwen zijn georganiseerd: voor het gebruik van condooms om seksueel overdraagbare aandoeningen te voorkomen, voor een veiligere bevalling, voor het recht op informatie over het toepassen van anticonceptie en, meer recentelijk, campagnes voor legale abortus. De rode draad in deze campagnes is het gebrek aan autonome controle van vrouwen over reproductie. De campagnes hebben echter zode aan de dijk weten te zetten en veel doelen zijn bereikt. Condooms zijn overal verkrijgbaar, er is toegang tot informatie en methoden voor geboortebeperking, abortus is onder bepaalde voorwaarden legaal én de bevalling is tegenwoordig veel veiliger dan vroeger.
Roe v. Wade
Ondanks deze enorme vooruitgang hebben vrouwen echter nog niet weten te bereiken om zelf over zwangerschap te beslissen, hetzij in de wet of in de wijdverbreide sociale en medische gedachte of praktijk. Voor de aanvaarding van het morele recht op controle over onze eigen reproductie is nog een lange weg te gaan. Zonder dat kunnen we verwachten dat elke keer dat er een nieuwe anticonceptiemethode, een nieuwe vorm van technologie in relatie met geboorte, een nieuwe manier om onvruchtbaarheid te overwinnen ten tonele verschijnt, de controle over de toegang tot en het gebruik ervan niet in ons handbereik ligt. Dit is duidelijk te zien als we kijken naar de situatie in het Verenigde Staten. De uitspraak van het Hooggerechtshof van 1973 in Roe v. Wade maakte toegang tot veilige en legale abortus een grondwettelijk recht. Vandaag de dag staat die vrijheid op het spel.
“Ondanks deze enorme vooruitgang hebben vrouwen echter nog niet weten te bereiken om zelf over zwangerschap te beslissen, hetzij in de wet of in de wijdverbreide sociale en medische gedachte of praktijk.”
Nu het Hooggerechtshof klaar lijkt om Roe v. Wade neer te halen, is een cascade van restrictieve abortuswetgeving voorgesteld in de door Republikeinen geleide staten.[2] Het bevat alleen uitzonderingen in gevallen waarin een abortus noodzakelijk is om het leven van de moeder te redden ofwel ernstig letsel te voorkomen of als de foetus een afwijking heeft. De afgelopen weken hebben wetgevers in Kentucky ook het veto van de gouverneur vernietigd tegen een maatregel die abortussen na 15 weken aan banden legt en aanbieders verbiedt om abortussen aan te bieden totdat is vast komen te staan dat aan één van de eerdergenoemde vereiste is voldaan. De wet van Kentucky werd op 21 april tijdelijk geblokkeerd door een federale rechter.
Beloning voor het handhaven van het abortusverbod
In Oklahoma heeft de wetgever een wetsvoorstel goedgekeurd dat abortus na ongeveer zes weken zwangerschap verbiedt. Dit verbod geldt niet alleen voor vrouwen in de staat, maar ook voor degenen die de staatsgrenzen zijn overgestoken om aan de steeds strengere anti- abortuswetten te ontkomen. Het wetsvoorstel is gemodelleerd naar een wetsvoorstel dat in september in Texas van kracht werd.[3] Het verbiedt abortus na cardiale foetale activiteit, iets wat zich meestal na zes weken zwangerschap heeft ontwikkeld.[4] Dit verbod vereist overigens handhaving door burgers. Dat wil zeggen dat het ook deels aan de burgers is om een arts die een abortus uitvoert aan te klagen. Het wetsvoorstel stimuleert rechtszaken door beloningen van ten minste $10.000 aan te bieden voor degenen die de zaken succesvol aanspant.[5]
Wat gebeurt er als Roe v. Wade wordt vernietigd?
De beslissing van het Hooggerechtshof in Dobbs v. Jackson Women’s Health Organization zou ertoe kunnen leiden dat meer dan de helft van de staten in het land overgaat tot het volledig blokkeren van toegang tot abortus. Dat zou onevenredig schadelijk zijn voor mensen die al te maken hebben met systemische discriminatie en beperkte toegang tot de gezondheidszorg. Als Roe v. Wade wordt vernietigd, kunnen 26 staten snel overgaan tot een verbod op abortus. Sommige van deze staten hebben beleid dat abortus onmiddellijk zou kunnen verbieden. Abortus is juist een belangrijk onderdeel van vrouwenrechten omdat vrouwen meer worden beïnvloed door het abortusdebat dan mannen, zowel als individu (wanneer zij een abortus overwegen) alsmede als geslacht. Zwangerschap heeft een enorm effect op de betrokken vrouw. Vanwege deze impact op de vrouw, is dit een zaak die fundamenteel is voor de betrokken vrouw: ze zou de keuze moeten krijgen om de zwangerschap voort te zetten of te beëindigen. Daarnaast is een abortus een moeilijke beslissing die hen de rest van hun leven bijblijft. In de afgelopen decennia was abortus legaal in Amerika en dat zou zo moeten blijven. Het zijn persoonlijke beslissingen die door vrouwen moeten worden genomen in overleg met hun familie en met hun artsen – en niemand anders.
“Abortus is een belangrijk onderdeel van vrouwenrechten omdat vrouwen meer worden beïnvloed door het abortusdebat dan mannen, zowel individueel (als ze een abortus overwegen) als geslacht.”
Ieder mens heeft het recht op privacy zoals verwoord in de grondwet onder het 14e amendement en gecodificeerd in de historische Roe v. Wade Supreme Court-beslissing 1973.[6] Roe verklaarde dat statuten die abortus strafbaar stellen in strijd zijn met het grondwettelijke recht op privacy. Deze meerderheid opinie is geschreven door rechter Harry Blackmun, die schreef dat dit recht wordt gegarandeerd door de due process-clausule van het 14e amendement.[7] Het recht van een vrouw om te kiezen wat ze wel en niet met haar eigen lichaam kan doen, zou haar recht moeten zijn, haar recht moeten blijven en daarbij enkel en alleen haar recht.
“Roe verklaarde dat statuten die abortus strafbaar stellen in strijd zijn met het grondwettelijke recht op privacy.”
Geschreven door: Troenodrono M.
Foto via Pexels.com
[1] Snac, “Reproductive Rights National Network”, 2016.
[2] Metronieuws NL, “Is het gedaan met abortus in de Verenigde Staten? Dit is er aan de hand”, 4 mei 2022.
[3] RTL nieuws, “Strenge abortuswet Texas mag van hogere rechter toch blijven”, 9 oktober 2021.
[4] Amnesty NL, “Zeven feiten die je moet weten over abortus in de Verenigde Staten”, 18 juni 2019.
[5] RTL nieuws, “Abortus al na 6 weken strafbaar in Texas, verklikker krijgt 10.000 dollar beloning”, 1 september 2021.
[6] Manusama, “ABORTUS EN ROE V. WADE IN GEVAAR?”, 4 april 2020.
[7] Alegsa Online, “Roe v. Wade”, 17 december 2020.