Bij een rotonde in Zeist, waar de Lindenlaan en Boulevard elkaar kruisen, staat het monumentale pand dat ooit functioneerde als het hoofdkantoor van het Wereld Natuur Fonds-Nederland. Enige tijd geleden is Vogelbescherming Nederland hier neergedaald. In het hoofdkantoor werden wij warm onthaald door Mr. Harm Dotinga, senior jurist bij Vogelbescherming Nederland. Onder het genot van een kopje koffie vertelde hij ons die ochtend geënthousiasmeerd over onder andere zijn studententijd, de ervaringen die hij heeft opgedaan in binnen- en buitenland en zijn huidige werkzaamheden.
Een rechtenstudie in Utrecht
Voor velen zal het niet geheel onbekend klinken: na het afronden van de middelbare school kom je erachter dat het pakket dat je hebt gekozen niet helemaal aansluit op de beoogde studie. Ook meneer Dotinga werd hiermee geconfronteerd. In eerste instantie had hij namelijk biologie of diergeneeskunde willen gaan studeren. Met een lach vertelt hij “toen maar rechten te zijn gaan studeren”, een befaamde leus onder rechtenstudenten. De studie bleek hem echter goed te liggen en binnen 4 jaar had hij deze afgerond aan de Universiteit Utrecht. Gedurende deze periode was het hem alleen nog niet duidelijk welke richting hij op wilde. Het milieurecht bleef in zijn achterhoofd spoken maar zijn docenten inspireerden hem om te kiezen voor Internationaal en Europees recht.
“In eerste instantie had hij namelijk biologie of diergeneeskunde willen gaan studeren. Met een lach vertelt hij “toen maar rechten te zijn gaan studeren”, een befaamde leus onder rechtenstudenten.”
Extra curriculaire activiteiten
Naast zijn rechtenstudie heeft meneer Dotinga op een blauwe maandag nog kunstgeschiedenis gestudeerd en heeft zich later gestort op Spaans en Italiaans. Daarnaast was hij buiten zijn studie actief bij de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Internationaal recht (KNVIR) en het Erasmus Studenten Netwerk (ESN). Het ESN was slechts een paar jaar eerder opgericht en hij begeleidde toentertijd internationale studenten die naar Utrecht kwamen. Ook ging hij zelf op uitwisseling.
Avonturen in het buitenland
Op het eind van zijn studie is hij via het Erasmus uitwisselingsprogramma in Parma beland, een kleine stad in Italië. Omdat alles op fiets- of loopafstand was, herinnerde het hem tot op zekere hoogte aan Utrecht. Echter, het onderwijs werd enkel in het Italiaans gegeven en was enigszins ouderwets. Het bestond voornamelijk uit hoorcolleges, er waren relatief weinig werkgroepen en de interactie met docenten was minimaal. Daarnaast ging het tentamineren mondeling; met vijf op een rij werden de studenten overhoord en na het beantwoorden van een aantal vragen mocht je weer naar huis.
Na zijn studie heeft hij anderhalf jaar gewerkt als toegevoegd onderzoeker bij het Netherlands Institute for the Law of the Sea (NILOS) van de Utrechtse rechtenfaculteit. Voor een masterdiploma zocht meneer Dotinga het geluk overzees. Niet geheel verrassend, nu hij zich richtte op een internationaal vakgebied. Na ervaring op te hebben gedaan aan de Universiteit Utrecht suggereerde één van zijn hoogleraren, die zelf in Seattle had gestudeerd aan de University of Washington in Seattle, daar een gespecialiseerd programma internationaal milieurecht te volgen. Zo gezegd, zo gedaan. Met een beurs op zak, stak hij de oceaan over en heeft daar toen een jaar gestudeerd. Hier was hij ook actief als assistent van de hoogleraar en heeft hij onderzoekservaring opgedaan rondom het internationaal milieurecht.
“Daarnaast ging het tentamineren mondeling; met vijf op een rij werden de studenten overhoord en na het beantwoorden van een aantal vragen mocht je weer naar huis.”
Werkzaam bij de Universiteit Utrecht
Eenmaal terug in Nederland keerde hij in 1999 terug bij de afdeling Internationaal en Europees Recht van de Universiteit Utrecht. Hij begon zich meer en meer te specialiseren. Eerst voornamelijk in het Internationaal en Europees milieurecht maar geleidelijk viel zijn blik steeds vaker op het natuurbeschermingsrecht. Ondanks geen vak milieurecht te hebben gevolgd tijdens zijn studie, is de interesse in het vakgebied er altijd geweest. Terugkijkend op zijn studietijd zou hij het nu helemaal anders doen. Toch kan hij erom lachen: “Soms loopt het nu eenmaal zo”.
Werkzaam aan de Universiteit Utrecht als universitair docent gaf hij vele jaren les op de rechtenfaculteit bij de afdeling Internationaal en Europees recht en was hij coördinator van de master. Ook deed meneer Dotinga jarenlang onderzoek naar het recht van de zee, specifiek de bescherming van het zeemilieu. Op het gebied van de Noordzee deed hij bijvoorbeeld onderzoek naar de toepassing van het natuurbeschermingsrecht op zee. Daarbij kwam zijn achtergrond goed van pas omdat het Internationaal, Europees en Nederlands recht hier samenkomen. Daarover schreef hij stukken, stelde rapporten op en gaf adviezen voor de overheid en natuurorganisaties. Het contact met Vogelbescherming Nederland was toen nog redelijk beperkt omdat het relatief goed ging met zeevogels en zijn onderzoek voornamelijk zag op het recht van de zee. “Natuurbeschermingsrecht op zee is ook nog maar een relatief jong vakgebied waar pas recentelijk aandacht voor is”, vertelt hij. “Ook binnen Vogelbescherming Nederland groeit de aandacht nu, omdat er veel veranderingen op komst zijn op de Noordzee in het bijzonder door de vele windmolenparken die daar worden aangelegd in de komende jaren”.
“Terugkijkend op zijn studietijd zou hij het nu helemaal anders doen. Toch kan hij erom lachen: “Soms loopt het nu eenmaal zo”.”
Een twitcher?
Terwijl meneer Dotinga in zijn jeugd veel oog had voor vogels en de natuur, kwam deze belangstelling tijdens zijn studententijd op een lager pitje te staan. Pas in Seattle bloeide de fascinatie voor vogels weer écht op. Wij vroegen hem naar zijn favoriete vogel, waarop hij antwoordde die niet te hebben maar “schoonheid te zien in alle soorten”. Mocht een bijzondere soort in de buurt zijn, dan zal hij wel eventjes zoeken maar hoeft deze niet per sé te hebben gezien. Hij vertelde ons geen twitcher te zijn, waarna wij elkaar eventjes raar aankeken. Al snel werd duidelijk dat hij hiermee iemand bedoelt die naar zeldzame vogels zoekt: een diehard vogelaar, en niet iemand die streamt op het online platform Twitch.
Vogelbescherming Nederland
Na dat misverstand opgehelderd te hebben, vertelde hij na vele jaren met plezier te hebben gewerkt bij de Universiteit Utrecht te verlangen naar de praktijk. “Het werken aan concrete zaken en procedures begeleiden” is iets waar hij naar zocht. Toen zijn voorgangster bij Vogelbescherming Nederland hem op gegeven ogenblik vroeg of hij wellicht nog geïnteresseerden kende voor haar vrijkomende functie, vertelde hij ons met een knipoog hier enthousiast op te hebben gereageerd ‘nog wel iemand te kennen’. De functie leek hem heel leuk omdat Vogelbescherming Nederland tastbare doelen heeft. “Je weet waar je het voor doet”, vertelt hij: “vogels en hun leefgebieden”.
Eén van de voornaamste redenen en bron van inspiratie om bij Vogelbescherming Nederland te willen werken was een zaak uit 2004.[1] Dit ging over mechanische kokkelvisserij op de Waddenzee: een zeer destructieve vorm van visserij. Uiteindelijk is de zaak bij het Europese Hof van Justitie beland en werd bepaald dat men met zekerheid moet kunnen stellen dat activiteiten geen schadelijke gevolgen hebben en daarbij het voorzorgsbeginsel[2] dient te worden toegepast.[3] Volgens meneer Dotinga is dit “een hele belangrijke uitspraak geweest omdat het ertoe leidde dat niet alleen mechanische kokkelvisserij werd verboden maar ook andere activiteiten op de Waddenzee en andere beschermde natuurgebieden worden getoetst aan deze uitspraak.”.
“De functie leek hem heel leuk omdat Vogelbescherming Nederland tastbare doelen heeft. “Je weet waar je het voor doet”, vertelt hij: “vogels en hun leefgebieden”.”
Daarnaast trok de historie en traditie van Vogelbescherming Nederland hem. De organisatie is namelijk opgericht in 1899 en daarmee de oudste natuurbeschermingsvereniging van Nederland. Hij vertelt ons dat mede dankzij hun inspanningen toen ter tijd, in 1912 de allereerste Nederlandse wetgeving voor de bescherming van vogels tot stand kwam.[4] Daar hield het niet op en jaar in, jaar uit weet men de regels op nationaal en internationaal niveau aan te scherpen, iets waar ook meneer Dotinga zich hard voor wilde maken. Zijn uitgebreide ervaring met het nationale natuurbeschermingsrecht stelde hem in staat bij Vogelbescherming Nederland aan de slag te gaan. Hij doet dit nu al jaren met veel plezier en enthousiasme. Sterker nog, afgelopen oktober was zijn tienjarig jubileum!
Een tip voor studenten
Een tip die hij graag aan iedere rechtenstudenten wil meegeven is om veel leuke, studiegerelateerde activiteiten te ondernemen. Zo zie je hoe het recht in de praktijk is en kun je ontdekken welk rechtsgebied jou werkelijk interesseert. Dit is volgens hem namelijk vaak lastig te beoordelen vanuit de hoorcollegebanken en studieboeken. Zelf dacht hij bijvoorbeeld in eerste instantie aan het strafrecht, maar na een practicum te hebben gevolgd realiseerde hij zich dat dit helemaal niet bij hem paste. “Daar kom je eigenlijk alleen achter als je naar de rechtbank gaat en zittingen bijwoont. Hoe beter je de praktijk kunt ervaren, hoe makkelijker het is een keuze te maken.” Tijdens zijn studie heeft hij trouwens geen internationaal recht praktijkervaring opgedaan. Hij vertelde dat – mocht hij het allemaal nog eens doen – hij veel meer praktijkervaring zou opzoeken, stages zou lopen en werkervaring zou opdoen “omdat je er veel van leert en recht in de praktijk enorm leuk is”. Die kans heeft hij destijds laten lopen door veel bezig te zijn met het ESN en daarnaast kunstgeschiedenis, Spaans en Italiaans te studeren. Iets wat in Parma echter wél goed van pas kwam.
“Hij vertelde dat – mocht hij het allemaal nog eens doen – hij veel meer praktijkervaring zou opzoeken, stages zou lopen en werkervaring zou opdoen “omdat je er veel van leert en recht in de praktijk enorm leuk is”.”
Volgende week meer!
Ben jij na het lezen van dit eerste deel nieuwsgierig geworden naar wat een jurist zoal doet bij Vogelbescherming Nederland en welke zaken momenteel worden behandeld? Benieuwd naar meneer Dotinga zijn visie rondom het bestrijden van exoten en de Franse ontwikkelingen rondom de Vogelrichtlijn? Mis het tweede deel dan niet!
Zou jij graag op de hoogte blijven van alles wat Vogelbescherming Nederland doet voor de Nederlandse natuur? Volg hen dan op www.vogelbescherming.nl of via Instagram, Facebook en LinkedIn en volg meneer Dotinga via LinkedIn!
[1] ABRvS 22 december 2004, ECLI:NL:RVS:2004:AR8011.
[2] Dit beginsel houdt kortgezegd in dat wanneer er geen wetenschappelijke consensus bestaat rondom de effecten van een ingreep of beleidsregel en deze mogelijkerwijs ernstige of onomkeerbare schade kan veroorzaken aan het milieu, de bewijslast dat dit niet het geval is bij voorstanders van de ingreep of beleidsregel ligt.
[3] HvJ EU 7 september 2004, nr. C-127/02, r.o. 44, 56 & 57.
[4] De Vogelwet 1912.