NILS Talks: Universiteiten raden studenten in Hongkong aan terug te keren. Maar waarom?

Op donderdag 14 november heeft de Erasmus Universiteit Rotterdam haar studenten in Hongkong een oproep gedaan zo snel mogelijk terug te keren van hun uitwisseling. Het reisadvies naar Hongkong heeft de gele status verkregen, wat wil zeggen dat er ongewone veiligheidsrisico’s zijn. Deze maatregelen zijn het gevolg van de demonstraties in Hongkong die dit jaar in juni begonnen naar aanleiding van een wetsvoorstel dat het mogelijk zou maken om verdachten uit te leveren aan China. Er gingen toen maar liefst één miljoen mensen de straat op om te demonstreren.

Hongkong

Velen kennen Hongkong als populaire vakantiebestemming en economische hotspot. Het is echter een plek met een lange en complexe geschiedenis. In Hongkong golden tot 1997 de wetten en regels van Groot-Brittannië als gevolg van de Engels-Chinese Opiumoorlogen. Na 99 jaar lang een kolonie te zijn geweest van het Britse koninkrijk werd het overgedragen aan China onder de voorwaarden dat het pas in 2047 een volledig onderdeel van China zou worden en dat Hongkong tot dan een eigen rechterlijke macht en rechtssysteem zou bezitten. Deze doctrine wordt ‘één land, twee systemen’ genoemd en het maakt Hongkong een semiautonome regio. Tussen Hongkong en China heerst al jarenlang spanning met betrekking tot de identiteit de regio. Ook binnen Hongkong verschillen de meningen of Hongkong al dan niet een onafhankelijke democratie dient te worden na 2047.

De uitleveringswet

In 2018 zou een man uit Hongkong zijn vrouw hebben vermoord in Taiwan. De verdachte vertrok terug naar Hongkong en de Taiwanese autoriteiten eisten zijn uitlevering zodat de man berecht kan worden. Omdat er nog geen uitleveringsakkoord was, bleef dit onmogelijk. De nieuwe uitleveringswet die dit wel mogelijk zou maken, werd later ingevoerd op 3 april 2019. Onder deze wet worden de uitgeleverde verdachten onder de Chinese wetgeving berecht.

Bezwaren demonstranten

De uitleveringswet had een uitkomst moeten bieden, maar toen de wet in juni in het leven werd geroepen riep dit veel weerstand op. Hoewel de wet bedoeld is voor verdachten van misdrijven waarop een gevangenisstraf van zeven jaar of meer rust, vreesden de demonstranten dat dit zou leiden tot een grotere invloed op Hongkong vanuit China en dat de vrijheid van meningsuiting en pers hieronder zou lijden. Deze rechten zijn opgenomen in de Hongkongse Basiswet (vergelijkbaar met onze Grondwet). Dit zou het eigen rechtssysteem en de rechterlijke macht van Hongkong kracht af doen. Hongkong is een gematigde democratie, waartegenover China een communistisch eenpartijstelsel is. Na wekenlange protesten heeft de leider van Hongkong, Carrie Lam, de wet in september ingetrokken.

Ondanks deze intrekking, vrezen de demonstranten dat de wet weer doorgezet zal worden en zij eisen dat er een onderzoek wordt ingesteld naar het overmatig gebruik van de politie tegen de demonstranten. Ook willen zij amnestie voor de demonstranten die zijn opgepakt tijdens de protesten. Een andere eis van de demonstranten is een volledig algemeen stemrecht, vrij van Chinese invloed. Nu is het namelijk nog zo dat de Chief Executive van Hongkong, het hoofd van de uitvoerende macht, door China goedgekeurd moeten worden en ook op economisch vlak worden de verkiezingen door Chinese bedrijven beïnvloedt.

Wat nu?

Op de Chinese Universiteit van Hongkong vonden op dinsdag 12 november gewelddadige botsingen plaats tussen de politie en studenten. De rest van het semester is hierdoor geschrapt. Ook de Technische Universiteit in Hongkong is veranderd in een plek van protest.

China’s president, Xi Jinping, heeft geoordeeld dat radicale demonstraten de rechtsstaat in gevaar brengen en dat het Hongkongs voornaamste taak is de orde te herstellen en een eind te maken aan het geweld. Een 70-jarige man zou zijn overleden nadat hij geraakt werd door een stuk puin, waarmee studenten de politie bekogelden. Eerder deze week is een student van dichtbij in zijn torso geschoten door een agent tijdens een demonstratie. Hij zou in stabiele toestand verkeren.

Naast de Erasmus Universiteit hebben ook andere universiteiten hun uitwisselingstudenten in Hongkong opgeroepen tot terugkeer naar Nederland. Dit is vooralsnog niet verplicht, maar de universiteiten zullen de vervroegde terugreis naar Nederland zo goed mogelijk faciliteren.

Geschreven door Imane Wijsman.

Leave a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *