Het was in oktober 2016 dat het leger van Myanmar de wijdverspreide en systematische “clearance operations” (opruimingsacties – een term die Myanmar zelf gebruikt) was begonnen tegen de Rohingya-groep. Drie jaar later stelt Gambia bij het Internationaal Gerechtshof een procedure in tegen Myanmar wegens schending van het Genocideverdrag. Gebaseerd op onderzoeken van de Verenigde Naties is Gambia tot de conclusie gekomen dat Myanmar zich schuldig heeft gemaakt aan genocidale daden die waren bedoeld om de Rohingya als een groep geheel of gedeeltelijk te vernietigen door het gebruik van massamoord, verkrachting en andere vormen van seksueel geweld, evenals de systematische vernietiging van hun dorpen, waarbij mensen werden opgesloten in brandende huizen.
Achtergrond
De Rohingya, een etnische en religieuze minderheid gevestigd in Rakhine, Myanmar, werden al tientallen jaren vervolgd. Naast het feit dat de groep was onderworpen aan gewelddadige misdaden, heeft het ook te maken gehad met beperkingen op hun rechten. De burgerschapswet van 1982 is daar een voorbeeld van. Volgens die wet zijn burgerschap en de daarmee verbonden wettelijke rechten afhankelijk van het behoren tot een van de vooraf bepaalde raciale categorieën van het land (nationale rassen). Rohingya wordt niet gezien als een ‘nationaal ras’, waardoor de groep volgens de wettelijke regeling geen rechten heeft. Daarnaast konden de Rohingya niet trouwen of reizen zonder voorafgaande toestemming van de overheid. Ook was er sprake van haat propaganda door de bewoners, de overheid, en het leger van Myanmar.
09 oktober 2016
De vervolging van de minderheid escaleerde toen een kleine groep Rohingya, gewapend met stokken, messen en een paar vuurwapens, drie grenswacht politieposten aanvielen in het noorden van Rakhine. In reactie daarop begon het leger van Myanmar met de “clearance operations”, gedurende welke Rohingya-burgers werden neergeschoten, gedood, seksueel misbruikt, vastgehouden en gemarteld, en huizen, moskeeën, scholen, winkels en Korans werden verbrand en vernietigd. Na vier maanden werd er een “einde” gemaakt aan de “opruimingsacties”, maar deze zijn vanaf augustus 2017 weer van start gegaan. Tot de dag van vandaag heeft Myanmar geen stappen ondernomen om degenen die verantwoordelijk zijn voor deze wreedheden aansprakelijk te stellen. Integendeel, het leger is vrijgesproken van elk vergrijp en de reactie is wettig en gepast genoemd.
De aanvraag van Gambia
Het voorgaande heeft ertoe geleid dat Gambia een procedure heeft ingesteld tegen Myanmar. Gambia is van mening dat Myanmar verantwoordelijk is voor schending van zijn verplichtingen krachtens het Genocideverdrag, waaronder:
- Het plegen van genocide in strijd met artikel III(a);
- Samenzwering om genocide te plegen in strijd met artikel III(b);
- Directe en openbare aansporing tot genocide in strijd met artikel III(c);
- Pogingen om genocide te plegen in strijd met artikel III(d);
- Medeplichtigheid aan genocide in strijd met artikel III(e);
- Nalaten genocide te voorkomen in strijd met artikel I;
- Nalaten genocide te bestraffen in strijd met artikelen I, IV en VI; en
- Nalaten de nodige wetgeving vast te stellen om uitvoering te geven aan de bepalingen van het Genocideverdrag en om effectieve sancties op te leggen aan personen die zich schuldig maken aan genocide of aan een van de in artikel III genoemde handelingen, in strijd met artikel V.
Gambia heeft het Internationaal Gerechtshof dan ook verzocht te verklaren dat Myanmar haar verplichtingen uit hoofde van het Genocideverdrag heeft geschonden, onmiddellijk haar voortdurende onrechtmatige daden dient te staken, ervoor moet zorgen dat de misdadigers worden gestraft, verplicht is herstellingen uit te voeren in het belang van de slachtoffers, en garanties dient te bieden voor het niet herhalen van schendingen van het Genocideverdrag.
Tot slot heeft Gambia, vanwege de urgentie van de zaak, een aantal voorlopige maatregelen verzocht, namelijk dat Myanmar onmiddellijk maatregelen dient te nemen om de daden van Genocide te stoppen, en dat de staat geen enkel bewijs zal vernietigen of ontoegankelijk zal maken met betrekking tot de gebeurtenissen zoals beschreven in de aanvraag van Gambia.
De toekomst
Gambia heeft een lange lijst van beweringen en verzoeken ingediend. Helaas is de lijst van gepleegde misdrijven door Myanmar nog langer. De Rohingya hebben genoeg geleden en het wordt tijd dat de verantwoordelijken worden gestraft. Hoe lang de zaak zal duren en wat de uitkomst zal zijn, kan niemand voorspellen. Laten we in ieder geval hopen dat de genocide in de tussentijd niet wordt voltooid.
Geschreven door Rania Kazouti.